مهرخاتم نقره سیمرغ
مهرخاتم نقره طرح سیمرغ
فریدالدین محمد عطار نیشابوری، شاعر و عارف معروف ایرانی قرن ششم و هفتم هجری قمری است که در حوالی نیشابور متولد شد. او شغل پدر خود، عطاری (داروفروشی) را ادامه داد تا اینکه بنا بر حادثهای به عرفان جذب شد. وی پس از سفر به مناطق مختلف، در نهایت به نیشابور بازگشت و در همانجا از دنیا رفت. از عطار آثار بسیاری بر جای مانده که عموم آنها به نظم میباشد.
از جزئیات زندگی عطار اطلاعات قابل اعتمادی در دست نیست.
عطار از همان دوران کودکی به مدارس علمیه شهر راه یافت و به تحصیل مقدمات علوم زمان خود مشغول گردید. به علوم دینی یعنی تفسیر، روایت احادیث، و فقه نیز اشتغال ورزید. سپس به تدریج به درسهای عمیقتر پرداخت و فنون ادبی سنگین، علم حکمت، کلام و نجوم را نیز آغاز کرد.
ریدالدین نیز ابتدا به شغل پدر مشغول شد،
اما پس از مدتی، به عرفان روی آورد و راه تازهای را در زندگی خود برگزید.
در علت این تغییر، داستان معروفی نقل شده است:
«روزی عطار در دکان خود مشغول معامله بود، درویشی به آنجا رسید و چندبار "شیء لله" گفت. وی به درویش توجهی نکرد، درویش گفت: ای خواجه! تو چگونه خواهی مرد؟ عطار گفت: همانگونه که تو خواهی مرد. درویش: تو همچون من میتوانی بمیری؟ عطار: بلی. درویش کاسهای چوبین داشت بر سر نهاد و گفت: الله، و جان داد. عطار متغیر شد و مسیر زندگی خود را تغییر داده، به عرفان روی آورد».
عطار پس از این تحول، برای کسب علم و معنا، به هند، عراق، شام و مصر مسافرت کرد. به مکه رفته و حج به جا آورد و سپس به شهر خود نیشابور بازگشت و در آنجا ماندگار شد.
ظواهر آثار عطار گواهی میدهد که وی مذهب اهل سنت را داشته است اخلاص و ارادت و نحوه ستایش وی از حضرت علی (علیهالسّلام) موجب شده است که قاضی نورالله شوشتری، وی را شیعه پاک و خالص بداند.
گر چه خیلیها بر این اعتقادند که او سنی بوده ولی اشعاری که در کتاب مظهر العجایب وی درباره ائمه اهل بیت (علیهمالسّلام) مخصوصاً حضرت علی (علیهالسّلام) گفته است گویای علاقه او به اهل بیت (علیهمالسّلام) میباشد.
عطار این کتاب را در شان انسان کامل نوشته و مصداق آن را حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیهالسّلام) که مظهر کامل کمال انسانی و انسان کامل است قرار داده در واقع این کتاب در شان امام علی (علیهالسّلام) است. و از نظر عطار این کتاب بهترین و ارزشمندترین اثر وی است.
مرا مظهر بود چشم کتبها
ازو ظاهر شود پنهان و پیدا
عطار در این کتاب ارادت کامل خود به حضرت علی و ائمه طاهرین (علیهمالسّلام) را به نحوی نشان میدهد. با این که عطار و شعرای معاصر او مانند مولوی، حافظ، سعدی، سنایی، نظامی و... در زمانی زندگی میکردند که شیعه و دوستداران اهل بیت به راحتی نمیتوانستند اظهار عقیده کنند و از طرف حکام وقت در تنگنا بودند. با این حال دیوانها و کتب آنان مملو از اشعاری است که در عظمت مقام و مرتبت اهل بیت و نقش آنها در نظام هستی سرودهاند.
این چند بیت از مظهر العجایب عطار است:
جـملــه فرزندان حیدر ز اولـیـا
جمله یک نورند حق کرد این ندا
پاک و معصوم و مطهّر چون نبی
ایــن سخن را مینداند هر صبی
سالـکــان کـار حق ایشان بُدنـد
مظهـر انــوار حق ایشان بـدنـد
مرکز مهر خاتم ایران جهت بزرگداشت این شاعر بی بدیل طرح زیبای فوق را به نام سیمرغ نام نهاده است.